Foron dous meses de mobilizacións, peches e folgas na sanidade madrileña que terminaron coa aprobación por parte do goberno do PP da Lei que permite un plan de privatizacións de todos os hospitais e de 27 centros de saúde, a conversión en xeriátrico do Hospital da Princesa, en media e longa estancia o Hospital Carlos III, o cobro dun euro por receita, e numerosas privatizacións de laboratorios dos grandes hospitais, unidade central de radiodiagnóstico, etc. A folga indefinida desconvocouse, por agora, para reprantexar as accións a seguir nas próximas semanas. Nin o Goberno nin a Consellería de Sanidade da Comunidade de Madrid se moveron un chisco das formulacións iniciais, pois todo estaba atado de antemán coa coartada de cumprir co déficit, e as posicións ideolóxicas sobre que "a xestión privada é máis barata", e, "as enormes vantaxes da colaboración público privada", caendo en saco roto as diversas alternativas presentadas polos convocantes da folga.
Sen dúbida pódese dicir que foi unha mobilización histórica, tanto pola resposta da profesión médica ao principio, como polo movemento asembleario de autoorganización de todos os estamentos da sanidade, unidos a unha cidadanía que comeza, como antes non o fixera, a comprender que coas novas medidas, tanto do Goberno de Rajoy como do Goberno da CM, desapareceu a atención gratuíta na prestación sanitaria, a equidade no acceso á mesma, e o espolio dun servizo público que se construíu cos impostos de todos.
O conflito comezouse a xestar na pasada primavera, coa aprobación por parte do goberno central do RDL 16/2012 que acabou coa cobertura universal, con todas as prestacións gratuítas que até entón ofrecía o Sistema Nacional de Saúde, e elevou substancialmente a achega para todos os tratamentos, incluíndo nesta medida aos pensionistas que até entón tiñan a medicación gratuíta. Dunha plumada o dereito á saúde quedaba sen plenas garantías, pois diversos colectivos estaban excluídos da atención sanitaria accesible, e outras moitas persoas non podían custearse os fármacos que necesitaban para as súas patoloxías.
Posteriormente o goberno da Comunidade de Madrid aprobaba unha revisión dos orzamentos para o 2012 cun novo recorte e a privatización de 26 categorías (a parte non sanitaria) dos hospitais públicos. E o 31 de Outubro anunciaba o borrador de orzamentos para 2013 e o Plan de Medidas de Garantías de Sustentabilidade do sistema sanitario, que pretende a privatización dos seis novos hospitais e de 27 centros de saúde, e o cobro dun euro por receita entre outras medidas. A partir disto a mobilización que se produciu para tentar frear esta nova agresión que desmantela todo o servizo madrileño de saúde (a partir de agora ningún hospital será totalmente público), tivo unhas connotacións que non se deron nos conflitos sanitarios que tiveron lugar nos últimos anos.
Por unha banda hai que destacar a eclosión dos e as profesionais sanitarias que, sen mediar ningunha organización, comezáronse a pechar nos hospitais e máis tarde nos centros de saúde. Esta autoorganización que se segue mantendo desde entón é algo verdadeiramente novo, cada hospital en asemblea organizábase e a través de portavoces, mediante as redes sociais, conéctase co resto de hospitais e centros de saúde. Certo que quen lanzou a folga indefinida nos primeiros días foi AFEM (Asociación de Facultativos Especialistas de Madrid), unha organización nada á calor do aumento da xornada na pasada primavera, que non tivera ningunha outra actividade ata que convocou unha asemblea de todos os profesionais madrileños; nesta aprobouse a iniciativa do paro indefinido, de luns a xoves, contra as medidas de privatización que acaba de aprobar o goberno. Nun principio as asembleas e peches foron maioritarias nos hospitais que se ían a privatizar, estes son os chamados novos hospitais de concesión de obra pública, (tamén chamados de PFI nas súas siglas en inglés), nos que estaba todo externalizado excepto o persoal sanitario que, a través dunha empresa pública, dependía da administración sanitaria. A excepción a isto foi o peche do hospital da Princesa onde todo o persoal, desde o mesmo día que se coñeceu o plan privatizador e a intención de converter este hospital en xeriátrico, foi convocado polos sindicatos. Sindicatos que máis tarde deixaron a tarefa de negociar en mans dos xefes de servizo. Día tras día foron sumándose a estes peches o persoal de todos os hospitais públicos madrileños. As diversas asembleas de hospitais irán dando forma a unhaPlataforma Asamblearia de Trabajadores y Usuarios por la Salud (P.A.T.U.SALUD) a cal protagonizou as mobilizacións da "marea branca".
Algúns días despois foron as e os directores dos centros de saúde quen convocaron a todos os profesionais dos centros de saúde para decidir nunha asemblea sumarse á folga, cousa que tamén se aprobou maioritariamente. Por tanto, non foron ningún dos sindicatos da mesa sectorial os protagonistas no inicio da loita nin no seu posterior mantemento. Aínda que é certo que, cando xa estaba convocada a folga por AFEM, a mesa sectorial de sanidade (que comprende aos sindicatos CCOO UXT AMYTS SATSE USAE e CSIT-UP) sumouse en diversas xornadas aos paros, sendo estas seguidas en maior contía por todos os e as traballadoras sanitarias, posto que a folga indefinida só afectaba a médicos e médicas.
A pesar da espontaneidade destas mobilizacións nadas da autoorganización de todas e todos os traballadores da sanidade, non se pode ignorar que estas non naceron por xeración espontánea, posto que diversos colectivos levaban meses mobilizándose contra os recortes e as privatizacións. Tal foi o caso da Coordinadora de Hospitais e Centros Sanitarios (CHyCS) que durante todo o verán protagonizara peches e concentracións nos hospitais públicos contra a privatización de 26 categorías (todo o non propiamente sanitario: cociñas, lavandaría, mantemento, etc.). Coa suficiente repercusión mediática para ocupar páxinas de diversos xornais nas diferentes mobilizacións e peches durante o verán (12 XUL El País 12/07 e 24/07, El Mundo 13/09). A última convocatoria foi o día 27 de decembro contra os despedimentos que se esperan a finais do mes de decembro, cando a miles de eventuais se lles acaba o contrato. Tamén esta coordinadora naceu dun movemento asembleario dos e das traballadoras afectadas por estas medidas, ás que se sumaron a cidadanía, e diversas asembleas do 15M, incorporando o rexeitamento ao RDL 16/2012, impulsando a obxección e a desobediencia cara ao mesmo, que tamén outros colectivos defendían.
En todo o conflito hai que destacar a achega do 15M, non só pola incorporación de numerosas asembleas ao mesmo, pois levaban tempo traballando en defensa da sanidade pública, senón polos seus métodos asemblearios, incluíntes, democráticos, de procura do consenso e o uso das redes sociais, que lles levou a unha participación activa nas asembleas dos hospitais e centros de saúde.
Outra das claves a destacar neste conflito foi a unión a esta loita da cidadanía madrileña. E se pode afirmar que a contracorrente, posto que todo o poder do goberno do PP lanzouse a desacreditar as mobilizacións das e dos sanitarios. Polo tanto, foi unha incorporación que denota madurez e unha toma de conciencia da poboación que comprende que a súa participación é decisiva, tamén, nun servizo sanitario público que é de todos e todas. Unha participación estratéxica que unha minoría defendemos sempre e que, a partir de agora, será moi improbable que se lle poida volver negar.
Non todo foi de cor de rosa nesta autoorganización. Hai que ter en conta as características do sector e das e os profesionais sanitarios: a sanidade non deixou de ser unha estrutura sumamente xerarquizada e maioritariamente conservadora, non moi proclive a medidas de presión e folgas, polo que quizais haxa que remontarse varias décadas atrás para atopar unha mobilización como a actual. Todo isto pesou en certa medida e influíu na evolución do conflito. De aí o protagonismo das e dos médicos, indiscutible nun principio e potenciado polos medios de comunicación, que eclipsou ás e aos traballadores do resto das categorías que se van a privatizar e que levaban meses de loita. Igualmente a importancia que tomaron os xefes de servizo, que nunca defenderan a sanidade pública fronte aos ataques, aínda que nesta ocasión non dubidaron en realizar duras críticas ao plan privatizador. Pero que, con todo, puxéronse á fronte dos intentos de negociación, como sucedeu no hospital da Princesa, sen consultar en ningún momento á asemblea das e dos traballadores pechados sobre a marcha da negociación que estaban a levar a cabo coa Consellería de Sanidade. O resultado púidose constatar ao coñecer o acordo que asinaron, onde se comprometeron na redución do orzamento, o cal significa menos persoal, e en que o hospital asumiría "desenvolver liñas de excelencia na atención ao paciente de idade avanzada/crónico complexo,...". Parece máis ben que o que acordaron foi o adiamento da reconversión do Hospital en xeriátrico, así como, desactivar a loita que levaba a cabo todo o persoal, pretendendo que finalizase o peche. Todo iso freouse grazas á teima das ed os traballadores pechados, xunto ao apoio incondicional das e dos veciños do hospital, agrupados nunha plataforma, que criticaron esa actitude e apoiaron a continuación do peche e as mobilizacións.
Outro problema foi como se concibiu a pretendida negociación por parte do Comité Profesional formado por médicos e médicas de AFEM, presentando uns documentos alternativos que mostraban como se podía aforrar tanto ou máis que o que pretendía a Consellería de Sanidade. Isto é un erro en canto ás formas, porque neste conflito non están a loitar só os profesionais médicos e, por tanto, este Comité non é representativo. Tamén é un erro en canto ao contido, porque non se trata dun problema de aforro como di a Consellería de Sanidade: na Comunidade existe un déficit acumulado porque se orzou por baixo das necesidades desde as transferencias sanitarias do 2002. Se en 2012 se igualou o gasto sanitario á media do resto de CCAA, deberíanse orzar uns 2.178 Millóns de euros máis (A Situación Sanitaria na Comunidade de Madrid, Observatorio Madrileño de Saúde, decembro 2012). Daquela o problema non é de como se poden reducir uns orzamentos que xa descapitalizaron os hospitais públicos e centros de saúde, e fixeron diminuír os persoais até o colapso de moitos servizos. O problema é de modelo sanitario.
Este modelo impulsado noutros servizos públicos onde tamén prima a rendibilidade, e por iso a mercantilización, son consecuencia das políticas de austeridade levadas a cabo ao ditado da Troika, para conseguir unha saída desta crise que unicamente beneficiará a banqueiros, especuladores, grandes multinacionais, etc., en definitiva, a quen a crearon. De aí os problemas dunha negociación, que aínda que aínda non se deu, terá que ter en conta a complexidade da situación (non só da sanidade madrileña) e, por outra banda, as posicións de partida dun Comité Profesional que xa admitiu a necesidade de recortar no orzamento sanitario, e duns sindicatos que tamén estiveron de acordo con estes recortes.
Con todo, as mobilizacións sanitarias conseguiron deslexitimar a un goberno e ás súas propostas de privatización da sanidade. O seu Plan aprobouse o pasado 27 na Asemblea da Comunidade de Madrid, pero se atopan contra as cordas por falta de apoios para levalo a cabo, mesmo entre os seus votantes, e polo enorme desgaste sufrido. A pesar de todo o despregamento levado a cabo polo PP para desacreditar á profesión médica con afirmacións do tipo "móvense por defender privilexios", "non operan, porque non queren", "xogan coa saúde dos madrileños", etc., até a data non conseguiron facer madeixa nunha poboación que viu atrasar as súas consultas ou intervencións non urxentes, e que se expresaban a favor da loita dos seus profesionais (como se testemuña, entre outras, en #graciassanidadpublica). Tampouco conseguiron que cale na opinión pública o seu discurso de que a xestión privada é máis eficiente e de maior calidade que unha xestión pública. O que quedou ao descuberto nesta batalla foi tanto a falta de evidencias que apoiasen os seus argumentos, como a manifesta ineptitude dos xestores públicos, en moitas ocasións con claros conflitos de intereses polas súas conivencias coas multinacionais (Capio, Ribera Salud, Sanitas-Grupo Bupa, Quirón-USP) a quen lles entregan as infraestruturas públicas. E isto a pesar do apoio prestado polos hospitais privados, que obrigaron a asinar aos seus profesionais en favor da xestión privada (El Mundo 4-12-2012). Empresas que xa están no punto de mira das mobilizacións.
A primeira batalla deste conflito, que perseguía que parar o Plan de Medidas de Garantía da Sustentabilidade do Sistema Sanitario, perdeuse posto que se aprobou o día 27 de decembro. Con todo a última palabra non está dita. Nin o anuncio da desconvocatoria da folga significa que a loita terminase; e estarán moi equivocados quen pensen que este conflito concluíu. As espadas seguen no alto e nas próximas semanas xa están convocadas asembleas de todo o persoal sanitario e non sanitario para continuar a loita. Faráse doutras formas, mediante outras ferramentas, e terá que dar resposta a tres retos importantes: o fortalecemento da unidade de acción de todas e todos os sanitarios coa cidadanía, a coordinación cos outros servizos públicos, e coas loitas doutros territorios do Estado. Pero continuaráse porque no ánimo de todas e todos está que perdemos unha batalla pero non a guerra, e que XUNT@S SÍ SE PODE!!!.
CARMEN SAN JOSÉ PÉREZ
Tradución nosa: http://www.vientosur.info/spip/spip.php?article7556
No hay comentarios:
Publicar un comentario